چرا بعضی افراد در روابط عاشقانه خود احساس ناتوانی و ضعف میکنند؟
احساس ناتوانی در روابط عاشقانه، تجربهای دردناک و رایج است که میتواند بر کیفیت زندگی و سلامت روان افراد تاثیر منفی بگذارد. عوامل متعددی در این احساس دخیل هستند که درک آنها میتواند به بهبود روابط و افزایش رضایتمندی کمک کند. در این مقاله، به بررسی 17 نکته کلیدی میپردازیم که میتوانند توضیح دهند چرا برخی افراد در روابط عاشقانه خود احساس ناتوانی و ضعف میکنند:
- ✔
ترس از طرد شدن:
ترس از دست دادن معشوق و طرد شدن توسط او، فرد را به انجام رفتارهایی سوق میدهد که به ضرر رابطه تمام میشود. - ✔
اعتماد به نفس پایین:
کمبود اعتماد به نفس باعث میشود فرد خود را لایق عشق نداند و همواره نگران از دست دادن رابطه باشد. - ✔
وابستگی عاطفی:
وابستگی شدید به معشوق، استقلال فردی را از بین میبرد و او را به شدت نیازمند تایید و توجه طرف مقابل میکند. - ✔
ترس از صمیمیت:
برخی افراد به دلیل تجربیات گذشته، از صمیمیت و نزدیکی عاطفی میترسند و سعی میکنند خود را از رابطه دور نگه دارند. - ✔
الگوهای ارتباطی ناسالم:
بهرهگیری از الگوهای ارتباطی مخرب مانند پرخاشگری، سکوت، یا منفعل بودن، باعث ایجاد سوء تفاهم و درگیری در رابطه میشود. - ✔
عدم توانایی در بیان نیازها:
ناتوانی در بیان واضح و صریح نیازها و خواستهها، باعث میشود فرد احساس کند نادیده گرفته شده و مورد بیتوجهی قرار گرفته است. - ✔
مقایسه خود با دیگران:
مقایسه رابطه خود با روابط دیگران، احساس نارضایتی و کمبود را تشدید میکند. - ✔
کمالگرایی:
داشتن انتظارات غیرواقعبینانه از رابطه و معشوق، باعث میشود فرد همواره در جستجوی نقائص باشد و از رابطه لذت نبرد. - ✔
تجربیات آسیبزای گذشته:
تجربیات ناخوشایند در روابط قبلی، میتواند باعث ایجاد ترس و بیاعتمادی در روابط جدید شود. - ✔
ناتوانی در بخشش:
عدم توانایی در بخشش اشتباهات معشوق، باعث میشود کینه و ناراحتی در رابطه باقی بماند و صمیمیت را از بین ببرد. - ✔
فقدان مرزهای شخصی سالم:
نداشتن مرزهای مشخص در رابطه، باعث میشود فرد حقوق و نیازهای خود را نادیده بگیرد و مورد سوء استفاده قرار گیرد. - ✔
نیاز به کنترل:
تلاش برای کنترل معشوق و رابطه، نشاندهنده ترس و ناامنی است و باعث ایجاد تنش و درگیری میشود. - ✔
پذیرش مسئولیت ناکافی:
عدم پذیرش مسئولیت در قبال اشتباهات و مشکلات رابطه، باعث میشود طرف مقابل احساس کند تنهاست و در حال تلاش بیفایده است. - ✔
مشکلات ارتباطی غیرکلامی:
عدم توجه به زبان بدن و نشانههای غیرکلامی معشوق، باعث سوء تفاهم و عدم درک صحیح از احساسات او میشود. - ✔
اختلافات فرهنگی و ارزشی:
تفاوتهای فرهنگی و ارزشی، میتواند باعث ایجاد اختلاف نظر و درگیری در رابطه شود. - ✔
مشکلات مربوط به صمیمیت جنسی:
مشکلات جنسی میتواند بر صمیمیت عاطفی رابطه تاثیر منفی بگذارد.
- ✔
عدم حمایت اجتماعی:
فقدان حمایت از سوی خانواده و دوستان، باعث میشود فرد احساس تنهایی و انزوا کند.
این عوامل میتوانند به صورت مجزا یا ترکیبی، باعث ایجاد احساس ناتوانی و ضعف در روابط عاشقانه شوند. شناسایی این عوامل، اولین گام برای بهبود روابط و افزایش رضایتمندی است.
1. ترس از طرد شدن:
ترس از دست دادن معشوق و یا مورد پذیرش واقع نشدن، میتواند باعث شود فرد رفتارهایی از سر ضعف و ناتوانی نشان دهد.این ترس ریشه در تجربیات گذشته دارد و میتواند بسیار فلج کننده باشد.فردی که از طرد شدن میترسد، ممکن است بیش از حد تلاش کند تا رضایت طرف مقابل را جلب کند، نیازهای خود را نادیده بگیرد و یا حتی در برابر رفتارهای نامناسب سکوت کند.این ترس میتواند ناشی از تجربیات دوران کودکی باشد، مانند والدینی که به طور مداوم انتقاد میکردند یا به نیازهای عاطفی کودک توجه کافی نشان نمیدادند.
به مرور زمان، این افراد یاد میگیرند که برای جلب توجه و محبت دیگران، باید خودشان را قربانی کنند و نیازهای خود را نادیده بگیرند.
این ترس میتواند باعث ایجاد اضطراب و ناامنی در رابطه شود و به یک چرخه معیوب از رفتارهای ناتوانکننده منجر شود.درمان این ترس نیازمند شناسایی ریشه های آن و تمرین برای افزایش عزت نفس و خودباوری است.در ضمن، یادگیری مهارت های ارتباطی سالم و ابراز نیازها بدون ترس از طرد شدن، میتواند به فرد کمک کند تا روابطی سالم و متعادل برقرار کند.
2. عزت نفس پایین:
وقتی فرد ارزش خود را کم میداند، احساس میکند لایق عشق و احترام نیست و همین باعث میشود در رابطه احساس ضعف کند.فردی با عزت نفس پایین ممکن است به طور مداوم به دنبال تایید و تحسین از طرف مقابل باشد، زیرا خودش نمیتواند به خود ارزش بدهد.این افراد معمولا خودانتقادی شدیدی دارند و به راحتی خود را سرزنش میکنند.آنها ممکن است در پذیرش تعریف و تمجید دیگران مشکل داشته باشند و باور نکنند که واقعا لایق محبت هستند.عزت نفس پایین میتواند باعث شود فرد در رابطه احساس ناامنی و حسادت کند و به طور مداوم نگران از دست دادن معشوق باشد.
این افراد معمولا در ابراز نیازها و خواسته های خود مشکل دارند و از ترس اینکه مورد قبول واقع نشوند، ساکت میمانند.
تقویت عزت نفس نیازمند خودآگاهی، پذیرش خود و تمرین برای تمرکز بر نقاط قوت و دستاوردها است.در ضمن، مراجعه به یک متخصص میتواند به فرد کمک کند تا ریشه های عزت نفس پایین خود را شناسایی و بر آنها غلبه کند.
3. وابستگی عاطفی:
وابستگی شدید به طرف مقابل باعث میشود فرد برای احساس خوشبختی و امنیت، به او وابسته باشد و از استقلال خود دست بکشد.فردی که دچار وابستگی عاطفی است، ممکن است تمام وقت و انرژی خود را صرف راضی نگه داشتن معشوق کند و از نیازها و خواسته های خود غافل شود.
این افراد معمولا از تنهایی میترسند و برای جلوگیری از آن، حاضرند هر کاری انجام دهند تا رابطه را حفظ کنند، حتی اگر این رابطه برای آنها مضر باشد.وابستگی عاطفی میتواند باعث شود فرد در برابر سوء استفاده عاطفی آسیب پذیر شود و نتواند مرزهای سالمی در رابطه ایجاد کند.
این افراد معمولا احساس میکنند که بدون حضور معشوق، زندگی آنها بی معناست و نمیتوانند خوشحال باشند.
غلبه بر وابستگی عاطفی نیازمند تمرین برای تقویت استقلال فردی، ایجاد روابط سالم با دیگران و یادگیری لذت بردن از تنهایی است.در ضمن، مراجعه به یک درمانگر میتواند به فرد کمک کند تا الگوهای ناسالم خود را شناسایی و تغییر دهد.
4. الگوهای ارتباطی ناسالم:
برخی افراد به دلیل تجربه روابط ناسالم در گذشته، الگوهای ارتباطی غلطی را در ذهن خود نهادینه کردهاند که باعث میشود در روابط جدید نیز احساس ناتوانی کنند.این الگوها میتوانند شامل عدم توانایی در ابراز احساسات، اجتناب از تعارض، پرخاشگری منفعلانه و یا دستکاری عاطفی باشند.مثلا فردی که در خانواده ای بزرگ شده است که ابراز احساسات در آن ممنوع بوده است، ممکن است در برقراری ارتباط صمیمی با دیگران مشکل داشته باشد.یا فردی که شاهد دعواهای مداوم والدینش بوده است، ممکن است از تعارض در رابطه بترسد و سعی کند به هر قیمتی از آن اجتناب کند.
این الگوها میتوانند باعث ایجاد سوء تفاهم، نارضایتی و فروپاشی رابطه شوند.
شناسایی و تغییر این الگوها نیازمند خودآگاهی و آمادگی برای یادگیری مهارت های ارتباطی سالم است.در ضمن، مراجعه به یک مشاور میتواند به فرد کمک کند تا الگوهای ناسالم خود را شناسایی و راهکارهای جایگزین را بیاموزد.
5. کمبود اعتماد به نفس:
عدم اعتماد به تواناییهای خود و تردید در مورد جذابیت و شایستگی، باعث میشود فرد در رابطه احساس ناامنی کند و به خود اجازه ندهد خود واقعیاش باشد.
فردی با کمبود اعتماد به نفس ممکن است به طور مداوم به دنبال تایید و تحسین از طرف مقابل باشد، زیرا خودش به توانایی هایش باور ندارد.این افراد معمولا از ریسک کردن میترسند و از ترس شکست، از انجام کارهایی که دوست دارند اجتناب میکنند.کمبود اعتماد به نفس میتواند باعث شود فرد در رابطه بیش از حد گذشت کند و حقوق خود را نادیده بگیرد.
این افراد معمولا احساس میکنند که لایق بهترین ها نیستند و به همین دلیل، به روابط کمتر از کاملا مطلوب راضی میشوند.
تقویت اعتماد به نفس نیازمند تمرکز بر نقاط قوت، پذیرش اشتباهات و یادگیری خوددوستی است.در ضمن، تعیین اهداف کوچک و قابل دستیابی و تلاش برای رسیدن به آنها، میتواند به تدریج اعتماد به نفس فرد را افزایش دهد.
6. ترس از صمیمیت:
برخی افراد ناخودآگاه از نزدیک شدن بیش از حد به دیگران میترسند، زیرا صمیمیت را با آسیبپذیری و از دست دادن کنترل برابر میدانند.فردی که از صمیمیت میترسد، ممکن است به طور ناخودآگاه رابطه را خراب کند و یا از ایجاد روابط عمیق خودداری کند.این ترس میتواند ناشی از تجربیات دردناک گذشته باشد، مانند خیانت، طرد شدن و یا سوء استفاده.این افراد معمولا در ابراز احساسات خود مشکل دارند و از نشان دادن آسیب پذیری خود میترسند.آنها ممکن است به طور ناخودآگاه شریک عاطفی خود را پس بزنند و یا با رفتارهای خود، او را از خود دور کنند.
غلبه بر ترس از صمیمیت نیازمند شناسایی ریشه های آن و تمرین برای ایجاد روابط ایمن و قابل اعتماد است.
در ضمن، مراجعه به یک متخصص میتواند به فرد کمک کند تا بر ترس های خود غلبه کند و روابط سالم تری برقرار کند.
7. انتظارات غیر واقعی:
داشتن انتظارات بیش از حد از رابطه و شریک عاطفی، باعث میشود فرد مدام احساس نارضایتی کند و به دنبال کمالی باشد که وجود ندارد.فردی که انتظارات غیر واقعی دارد، ممکن است به طور مداوم از طرف مقابل انتقاد کند و یا او را با افراد کاملا مطلوب در ذهنش مقایسه کند.این افراد معمولا باور دارند که رابطه باید همیشه آسان و بی نقص باشد و هرگونه مشکل یا تعارضی را نشانه شکست میدانند.انتظارات غیر واقعی میتواند باعث ایجاد فشار روانی بر روی رابطه شود و منجر به نارضایتی و جدایی شود.تعدیل انتظارات و پذیرش این واقعیت که هیچ رابطه ای کامل نیست، میتواند به فرد کمک کند تا از رابطه خود لذت بیشتری ببرد.
در ضمن، تمرکز بر نقاط مثبت رابطه و قدردانی از تلاش های طرف مقابل، میتواند به بهبود کیفیت رابطه کمک کند.
یادگیری این که رابطه ای سالم، نیازمند تلاش و سازگاری هر دو طرف است.
8. کمالگرایی:
تلاش برای بینقص بودن و ترس از اشتباه کردن، باعث میشود فرد در رابطه احساس فشار و اضطراب کند و نتواند از لحظات لذت ببرد. فرد کمالگرا ممکن است به طور مداوم خود و شریک عاطفی خود را قضاوت کند و از هرگونه نقص و کاستی ناراضی باشد. این افراد معمولا استانداردهای بسیار بالایی برای خود و دیگران تعیین میکنند و رسیدن به این استانداردها برای آنها بسیار دشوار است. کمالگرایی میتواند باعث ایجاد اضطراب، افسردگی و مشکلات در روابط شود. پذیرش این واقعیت که هیچکس کامل نیست و اشتباه کردن بخشی از زندگی است، میتواند به فرد کمک کند تا از بار کمالگرایی رها شود. در ضمن، تمرکز بر پیشرفت به جای کمال و قدردانی از تلاش های خود، میتواند به افزایش رضایت فردی کمک کند. یادگیری این که اشتباه کردن فرصتی برای رشد است.
9. تجربیات آسیبزای گذشته:
تجربه سوء استفاده، خیانت یا طرد شدن در روابط قبلی، میتواند باعث ایجاد زخمهای عاطفی شود که بر روابط جدید تاثیر منفی میگذارد و احساس ناتوانی را تشدید میکند. فردی که تجربه آسیب زای گذشته دارد، ممکن است به سختی به دیگران اعتماد کند و یا از صمیمیت اجتناب کند. این افراد معمولا به طور ناخودآگاه رفتارهایی از خود نشان میدهند که از تکرار آسیب های گذشته جلوگیری کند. مثلا فردی که در گذشته مورد خیانت قرار گرفته است، ممکن است به طور مداوم شریک عاطفی خود را چک کند و یا به او مشکوک باشد. درمان زخم های عاطفی نیازمند زمان، صبر و حمایت است. مراجعه به یک درمانگر میتواند به فرد کمک کند تا بر آسیب های گذشته غلبه کند و روابط سالم تری برقرار کند. یادگیری سازوکار های مقابله ای مناسب با مشکلات.
10. ناتوانی در ابراز احساسات:
عدم توانایی در بیان احساسات و نیازها به طور واضح و با صداقت، باعث میشود فرد نتواند به درستی با شریک عاطفی خود ارتباط برقرار کند و نیازهایش برآورده نشود.فردی که در ابراز احساسات مشکل دارد، ممکن است به جای بیان احساسات واقعی خود، از رفتارهای غیرمستقیم مانند سکوت، قهر و یا پرخاشگری استفاده کند.این افراد معمولا از بیان احساسات منفی مانند خشم و ناراحتی میترسند و سعی میکنند آنها را سرکوب کنند.ناتوانی در ابراز احساسات میتواند باعث ایجاد سوء تفاهم، نارضایتی و مشکلات در روابط شود.یادگیری مهارت های ارتباطی و تمرین برای بیان احساسات به طور واضح و با صداقت، میتواند به فرد کمک کند تا روابط سالم تری برقرار کند.
در ضمن، مراجعه به یک مشاور میتواند به فرد کمک کند تا الگوهای ارتباطی ناسالم خود را شناسایی و تغییر دهد.
یادگیری راه های مثبت برای ابراز احساسات منفی.
11. عدم شناخت خود:
وقتی فرد به درستی خود را نمیشناسد و از ارزشها، نیازها و خواستههای خود آگاه نیست، نمیتواند رابطه ای را بر پایه صداقت و اصالت بنا کند و به راحتی تحت تاثیر دیگران قرار میگیرد.فردی که خود را نمیشناسد، ممکن است به طور مداوم به دنبال تایید و تحسین از طرف دیگران باشد، زیرا خودش نمیتواند به خود ارزش بدهد.این افراد معمولا در انتخاب های خود مردد هستند و به راحتی تحت تاثیر نظرات دیگران قرار میگیرند.عدم شناخت خود میتواند باعث شود فرد در رابطه هویت خود را از دست بدهد و به فردی تبدیل شود که واقعا نیست.
خودآگاهی و خودشناسی نیازمند زمان، تلاش و خوداندیشی است.
مطالعه، شرکت در کارگاه های آموزشی و یا مراجعه به یک مشاور میتواند به فرد کمک کند تا خود را بهتر بشناسد.یادگیری تمرکز بر خود و نیاز های خود.
12. مقایسه خود با دیگران:
مقایسه مداوم خود با دیگران و حسادت به روابط آنها، باعث میشود فرد احساس ناامنی و ناکافی بودن کند و نتواند از رابطه خود لذت ببرد. فردی که خود را با دیگران مقایسه میکند، ممکن است به طور مداوم به دنبال نقص ها و کمبودهای خود باشد و از نقاط قوت خود غافل شود. این افراد معمولا تصور میکنند که زندگی دیگران بهتر و کامل تر از زندگی آنهاست. مقایسه خود با دیگران میتواند باعث ایجاد حسادت، نارضایتی و افسردگی شود. تمرکز بر نقاط قوت خود و قدردانی از داشته های خود، میتواند به فرد کمک کند تا از بار مقایسه رها شود. یادگیری شناخت داشته ها به جای نداشته ها.
13. ناتوانی در تعیین مرزها:
عدم توانایی در تعیین و حفظ مرزهای سالم در رابطه، باعث میشود فرد مورد سوء استفاده قرار بگیرد و احساس ناتوانی کند. فردی که نمیتواند مرز تعیین کند، ممکن است به طور مداوم به خواسته های دیگران تن دهد و نیازهای خود را نادیده بگیرد. این افراد معمولا از نه گفتن میترسند و از ترس اینکه دیگران از آنها ناراحت شوند، به درخواست های نامعقول پاسخ مثبت میدهند. ناتوانی در تعیین مرزها میتواند باعث ایجاد استرس، خستگی و نارضایتی شود. یادگیری تعیین و حفظ مرزهای سالم نیازمند خودآگاهی، قاطعیت و احترام به خود است. یادگیری این که نه گفتن به معنی دوست نداشتن نیست.
14. عدم حل تعارض:
ناتوانی در حل مسالمت آمیز اختلافات و تعارضات در رابطه، باعث میشود مشکلات انباشته شوند و احساس ناتوانی و درماندگی ایجاد شود. فردی که نمیتواند تعارضات را حل کند، ممکن است به جای گفتگو و مذاکره، از رفتارهای غیرمستقیم مانند سکوت، قهر و یا پرخاشگری استفاده کند. این افراد معمولا از روبرو شدن با مشکلات میترسند و سعی میکنند آنها را نادیده بگیرند. ناتوانی در حل تعارض میتواند باعث ایجاد تنش، سوء تفاهم و نارضایتی در رابطه شود. یادگیری مهارت های حل مسئله و گفتگو، میتواند به فرد کمک کند تا تعارضات را به طور مسالمت آمیز حل کند. یادگیری حل تعارض بجای اجتناب از آن.
15. قربانی کردن خود:
فردی که به طور مداوم نیازها و خواستههای خود را قربانی میکند تا معشوق خود را راضی نگه دارد، نهایتاً احساس ناتوانی و پوچی میکند. این افراد معمولا احساس میکنند که باید برای جلب محبت و تایید معشوق خود، از خود بگذرند. قربانی کردن خود میتواند باعث ایجاد خشم، نارضایتی و احساس قربانی شدن شود. یادگیری مراقبت از خود و اهمیت دادن به نیازهای خود، میتواند به فرد کمک کند تا روابط سالم تری برقرار کند. یادگیری درک این که شما هم به اندازه طرف مقابل مهم هستید.
16. پنهان کردن خود واقعی:
ترس از نشان دادن خود واقعی و تلاش برای تبدیل شدن به فردی که فکر میکنید معشوقتان میخواهد، باعث میشود در رابطه احساس ناخوشایندی داشته باشید و نتوانید ارتباط صمیمی برقرار کنید. این افراد معمولا احساس میکنند که باید نقاب بزنند و خود واقعی خود را پنهان کنند تا مورد پذیرش واقع شوند. پنهان کردن خود واقعی میتواند باعث ایجاد اضطراب، استرس و احساس ناخوشایندی شود. شجاعت نشان دادن خود واقعی و پذیرش نقاط قوت و ضعف خود، میتواند به فرد کمک کند تا روابط صمیمی تری برقرار کند. یادگیری قبول خود واقعی و نه کسی که دیگران میخواهند.
17. نداشتن فعالیت ها و علایق مستقل:
اگر تمام زندگی و هویت خود را در رابطه خلاصه کنید و هیچ فعالیت و علاقه مستقلی نداشته باشید، به شدت به رابطه وابسته میشوید و در صورت بروز مشکل، احساس ناتوانی و از دست دادن هویت میکنید. فردی که هیچ فعالیت و علاقه مستقلی ندارد، ممکن است تمام وقت و انرژی خود را صرف رابطه کند و از دیگر جنبه های زندگی خود غافل شود. این افراد معمولا احساس میکنند که بدون حضور معشوق، زندگی آنها بی معناست. داشتن فعالیت ها و علایق مستقل، میتواند به فرد کمک کند تا هویت خود را حفظ کند و از زندگی خود لذت ببرد. در ضمن، داشتن فعالیت ها و علایق مستقل میتواند به رابطه انرژی و جذابیت بیشتری ببخشد. یادگیری داشتن یک زندگی سالم و مستقل، در کنار رابطه.
یکی از چیزایی که من تو رابطه قبلی ام حس می کردم ترس از باختن بود 👀 انگار دائم یه صدای تو ذهنم می گفت اگه اشتباه کنی می ره… همین ترس باعث شده بود همش مواظب حرفام باشم و نذارم خود واقعیم رو نشون بدم 😅 بعدها فهمیدم این کار فقط رابطه رو مصنوعی می کنه و طرف مقابل هم اگه ارزشت رو ندونه با یه اشتباه کوچیک می ره 🤷♀️ تو روابط بعدی سعی کردم ریلکس تر باشم و بذارم چیزا جریان طبیعی خودشو داشته باشه… خیلی وقتا ما با ترس هامون داریم چیزایی رو از پیش خودمون خراب می کنیم 🫂